تعریف بازرسی درافت سروی (Draft Survey)
درافت سروی (یا درفت سوروی) به انگلیسی Draft Survey، یک روش استاندارد و علمی در صنعت دریانوردی است که برای تعیین وزن محموله (معمولاً محمولههای فله مانند غلات، زغال سنگ، سنگ آهن، سیمان و…) در هنگام بارگیری یا تخلیه آن از یک کشتی استفاده میشود. این روش بدون نیاز به توزین مستقیم تک تک اجزای محموله و تنها با اندازه گیری تغییرات آبخور (Draft) کشتی قبل و بعد از عملیات بارگیری/تخلیه (اختلاف وزن محاسبه شده اولیه و ثانویه کشتی)، وزن محموله را محاسبه میکند.
هدف اصلی درافت سروی
هدف اصلی، محاسبه دقیق وزن محموله ای است که بارگیری و یا تخلیه شده است. این کار برای اهداف مختلفی حیاتی است:
- تعیین هزینه حمل و نقل: نرخ کرایه اغلب بر اساس وزن محموله محاسبه میشود.
- صدور اسناد و مدارک: ارائه گواهی رسمی وزن محموله برای فروشنده، خریدار و شرکت بیمه.
- حفظ تعادل و ایمنی کشتی: اطمینان از اینکه کشتی بیش از حد مجاز بارگیری نشده و (Trim / list) مناسبی دارد.
- رفع اختلافات: حل و فصل احتمالی اختلافات بین فروشنده و خریدار بر سر مقدار محموله تحویلی.
اصول علمی پایه درافت سروی
درافت سروی بر اساس قانون ارشمیدس کار میکند:
“هر جسم شناور در یک سیال، به اندازه وزن سیال جابجا شده توسط آن، نیروی شناوری تجربه میکند.”
بنابراین:
- وزن کشتی + محموله + سوخت + آب آشامیدنی + … = وزن آب جابجا شده توسط کشتی
- وزن آب جابجا شده = چگالی آب × حجم زیر آب کشتی
با محاسبه اختلاف وزن کل کشتی با کسر وزن مقادیر قابل تغیر بر روی کشتی (Ballast Water/Fresh Water/ Bunkers, …) قبل و پس از بارگیری و یا تخلیه محموله فله (و کسر کردن وزن کشتی قبل از بارگیری (لنج خالی باید حذف گردد)، وزن خالص محموله به دست میآید.
مراحل انجام درافت سروی
این فرآیند در سه مرحله اصلی انجام میشود:
- مرحله اول(Initial Draft Survey): قبل از بارگیری یا تخلیه
- اندازه گیری آبخور (Draft Reading): بازرس، آبخور کشتی را از روی علامتهای آبخور (Plimsoll Mark) در قسمتهای جلو (Forward Draft)، وسط (Midship Draft) و عقب (Aft Draft Mark) در هر دو طرف کشتی (Port / Straboard sides پورتراب و استاربرد) میخواند. برای خواندن آبخورهای کشتی از نردبان (Pilot Ladder) و یا از قایق استفاده میگردد..
- تصحیح آبخورها (Draft Correction): از آنجا که علامتهای آبخور دقیقاً در عمود بر جایگاه خود نیستند، این اندازه گیریها برای محاسبه آبخور میانگین واقعی تصحیح میشوند.
- اندازه گیری چگالی آب دریا (Water Density): نمونه هایی از آب دریا (یا کانال/رودخانه) از اطراف کشتی در عمق مناسب گرفته شده و با استفاده از هیدرومتر، چگالی آن اندازه گیری میشود. این شاخص حیاتی است.
- محاسبه میزان آب توازن، سوخت و مخازن (Sounding of Tanks): میزان آب توازن (Ballast Water)، سوخت (Fuel Oil)، گازوییل (Diesel Oil) و آب شیرین (Fresh Water) در تمام مخازن کشتی اندازه گیری میشود تا وزن دقیق آنها در محاسبات لحاظ شود.
- مرحله دوم (Final Draft Survey): پس از اتمام بارگیری یا تخلیه
- دقیقاً همان عملیات مرحله اول تکرار میشود: اندازه گیری آبخورها، چگالی آب و میزان مایعات در مخازن.
- مرحله محاسبات (Calculations)
- محاسبه جابجایی (Displacement): با استفاده از آبخور میانگین نهایی، به جدول هیدرواستاتیک (Hydrostatic Table) کشتی مراجعه میشود. این جدول که مخصوص هر کشتی است، میزان “جابجایی” یا وزن کل کشتی (به تن) را برای هر
واحد آبخور مشخصی نشان میدهد. این کار برای هر دو مرحله اول و نهایی انجام میشود.
-
- جابجایی اولیه (Δ₁)
- جابجایی نهایی (Δ₂)
- تصحیح جابجایی برای چگالی: جدول هیدرواستاتیک برحسب یک چگالی استاندارد (معمولاً آب دریا با چگالی ۱.۰۲۵ تن بر متر مکعب) تنظیم شده، وزن محاسبه شده با توجه به چگالی اندازه گیری شده آب دریا در زمان خواندن درافت مارک ها ، تصحیح میشود.
- محاسبه وزن خالص محموله (Net Cargo Weight):
وزن محموله = (وزن اولیه محاسبه شده کشتی) – (وزن ثانویه محاسبه شده کشتی )
عوامل مؤثر بر دقت درافت سروی
دقت این روش به عوامل متعددی بستگی دارد:
- دقت جدول هیدرواستاتیک کشتی.
- دقت در خواندن آبخورها (به ویژه در آب و هوای طوفانی که دریا موج دارد).
- دقت در اندازه گیری چگالی آب.
- دقت در اندازه گیری مایعات مخازن.
- تجزیه و تحلیل صحیح محاسبات توسط بازرس مجرب.
یک بازرسی درافت سروی توسط یک ناظر مجرب و مستقل میتواند با دقتی در حدود یک TPC -/+ انجام شود.
جمع بندی نهایی
درافت سروی یک روش مقرون به صرفه، قابل اعتماد و پذیرفته شده بینالمللی برای تعیین وزن محمولههای فله است. اگرچه محاسبات آن پیچیده است، اما پایه و اساس علمی ساده ای دارد و نقش آن در تجارت بین الملل و عملیات کشتیرانی بسیار حیاتی است. شرکت بازرسی IGS با پنج دهه تجربه و تخصص در زمینه درافت سروی، از پیشگامان این عرصه شناخته میشود. کارشناسان و متخصصان مجرب این شرکت، بر پایه سالها تجربه عملی علاوه بر پیشرفتهترین تجهیزات، همواره در تلاشند تا دقیقترین نتایج و بهترین خدمات را در اختیار واردکنندگان و صادرکنندگان محترم قرار دهند. برای دریافت مشاوره و استفاده از خدمات ما، از طریق این لینک اقدام فرمایید.

بدون دیدگاه